O likwidacji bielskobialskich tramwajów
- Stary port w Gliwicach. Dokładnie w tym miejscu zbudowana jest śródmiejska droga szybkiego ruchu przez (częściowow wyburzane) ścisłe centrum miasta, w sprzeczności z polityką transportową typową dla państw cywilizacji Zachodu. (cc wikimedia)
Polska polityka transportowa w świetle krajów postsowieckich
O ile w Europie Zachodniej tendencje w polityce transportowej odwróciły się, a systemy tramwajowe czy kolejowe w miastach są masowo przebudowywane na systemy metra naziemnego czy kolei lekkiej, o tyle w Polsce, Rosji i kilku innych państwach postsowieckich z nielicznymi wyjątkami kontynuowana jest polityka transportowa sprzed półwiecza.
Często ma ona głęboko dramatyczny wymiar- w największej w Polsce aglomeracji Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego zlikwidowano w przeciągu ostatniego półwiecza około 1/5 długości sieci tramwajowej oraz 70- 80 % systemu pasażerskich kolei dojazdowych (wąskotorowych), co wydaje się absurdem zważywszy na brak innych systemów szybkiej komunikacji zbiorowej w tym największym w Polsce skupisku ludności.
Także mniejsze miasta tracą transport zbiorowy: w Grudziądzu zmniejszono liczbę linii tramwaju z 2 do jednej, w Gorzowie zamierzano zlikwidować system tramwaju, w Zielonej Górze w ciągu kilku ostatnich lat zdemontowano system kolei miejskiej płacąc za rozbiórkę torowiska więcej niż wynosiły koszty modernizacji istniejącej 3,3- kilometrowej kolejowej linii śródmiejskiej.
Fala likwidacji w latach 2009- 2012
Ostatnie likwidacje prowadzono w ogromnym pośpiechu, często w ciągu stukilkudziesięciu czy kilkuset dni od ogłoszenia zamiaru demontażu torowisk i zamknięcia systemów, nim sprawy były procedowane przez sądy (do czego, jak wynika ze źródeł, nigdy nie doszło w przypadku Gliwic i Zielonej Góry).W maju 2009 prezydent Gliwic Zygmunt Frankiewicz wystąpił do KZK GOP z wnioskiem o likwidację komunikacji tramwajowej na terenie miasta Gliwice, który to wniosek został rozpatrzony pozytywnie i 1 września zawieszono kursowanie tramwajów, a w ich miejsce wprowadzono linię autobusową A4.
Od czerwca 2010 do r. 2011 wyrywano i demontowano systemy w całych miastach, jak w Gliwicach, gdzie kosztem ok. 700 milionów PLN zastąpiono system szynowej komunikacji naziemnej w korytarzu Katowice- Gliwice budowaną aktualnie śródmiejską drogą szybkiego ruchu, pod której budowę wyburzono znaczną część ścisłego centrum miasta. W 1986 oraz 1992 zlikwidowano dużą część torowisk w Gliwicach, pozostawiając pojedynczy odcinek do pętli Wójtowa Wieś, zlikwidowany definitywnie 13 października 2011 roku.
Gliwice są stolicą polskiego przemysłu samochodowego, w mieście znajduje się fabryka Opel Manufacturing Poland, a także japońska fabryka produkująca katalizatory do silników diesla NGK Ceramics. Inwestycja polegająca na całkowitej likwidacji systemów szybkiego transportu szynowego i zastąpienia ich śródmiejską drogą szybkiego ruchu była ewenementem w europejskiej polityce transportowej- wyburzanie śródmieść miast pod budowę tras szybkiego ruchu zostało zarzucone ok. 40 lat temu, w związku z przemianami politycznymi w tych społeczeństwach.
W największej polskiej aglomeracji zlikwidowano także niedokończone fragmenty Kolei Ruchu Regionalnego- ogromnej inwestycji mającej na celu wprowadzenie systemu S-bahn opartego o budowę nowych torowisk na specjalnie do tego celu poszerzonych korytarzach istniejących linii kolejowych w aglomeracji. Zlikwidowano też niemal całkowicie system wąskotowych obsługujących ongiś ogromne potoki ruchu pasażerskiego. Istnieje szereg europejskich aglomeracji w których systemy kolei wąskotorowej przebudowano na systemy naziemnego metra, szczególnie często taka sytuacja ma miejsce w aglomeracjach hiszpańskich (sytemy FEVE, Euskotren etc.)
Rys. System kolei dojazdowych w aglomeracji GOP. Kolor czerwony: odcinki zdemontowane, kolor czarny: odcinki zachowane. cc wikimedia, autor: Chrochodyl
O ile w Gliwicach w 1990 roku zbudowano stację Gliwice Wąskotorowe Śródmieście dla ruchu pasażerskiego, wg stanu na 2013 roku cały system został zlikwidowany, w części pod budowę trasy szybkiego ruchu przez wyburzone części śródmieścia miasta. Na terenie Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, aglomeracji liczącej ok. 3,5 mln. mieszkańców, zlikwidowano około 70- 80 % sieci infrastruktury szybkiego transportu pasażerskiego z wykorzystaniem torowisk o szerokości 785 mm. Pozostałe nieliczne fragmenty istnieją głównie poza terenem zurbanizowanym i mają jedynie znaczenie turystyczne (linia Bytom- Miasteczko Śląskie z regularnym ruchem turystycznym).
Skala likwidacji systemu kolei lekkiej w największej polskiej aglomeracji
Kolorem czarnym i szarym oznaczono zlikwidowane fragmenty sieci. Likwidacje objęły całe fragmenty sieci wokół Gliwic, Bytomia, Będzina etc. Źródło grafiki: http://magazyn.wpk.
Między rokiem 1990 a 2007 jedyną większą modernizacją był niedokończony remont torowiska linii 6/41 wykonywany przez firmę Alstom[1][2], która w ramach tej samej umowy dostarczyła również 17 niskopodłogowych tramwajów Konstal 116Nd. Nie tylko nie powstały żadne nowe odcinki torowisk, lecz również rozpoczęto likwidację części istniejących. W 1986 oraz 1992 zlikwidowano dużą część torowisk w Gliwicach, pozostawiając pojedynczy odcinek do pętli Wójtowa Wieś. Od 1 kwietnia 2006 na wniosek Tramwajów Śląskich zawieszono komunikację tramwajową na liniach 8 i 25 do Dąbrówki Wielkiej i Wojkowic, która mimo sprzeciwu mieszkańców oraz samorządów, została zastąpiona autobusami[3]. Przewoźnik tłumaczył likwidację oszczędnościami wynikającymi z demontażu infrastruktury.
- Tabela likwidacji linii tramwajowych (wg WIkipedii)
1 kwietnia 2006 linię pomiędzy Bytomiem, a pętlą w Dąbrówce Wielkiej (dzielnica Piekar Śląskich),
1 stycznia 2007 linię pomiędzy Będzinem, a pętlą Żychcice w Wojkowicach,
31 lipca 2008 linię pomiędzy Śródmieściem Bytomia, a dzielnicą Łagiewniki (linia została w 2014 roku reaktywowana[36]),
1 stycznia 2009 linię pomiędzy placem Hutników w Chorzowie, a placem Alfreda w katowickiej dzielnicy Wełnowiec,
1 września 2009 linię pomiędzy pętlą w Wójtowej Wsi (dzielnica Gliwic), a zajezdnią Gliwice,
Po komunalizacji największym problemem jest brak jednolitej wizji rozwoju komunikacji tramwajowej w regionie oraz przeciwstawne tendencje. Z jednej strony istnieje grupa miast (m.in. Katowice, Bytom i Zabrze), które rozpoczęły inwestycje infrastrukturalne, a z drugiej w innych miastach dokonuje się dalszej likwidacji linii lub ograniczania oferty przewozowej, argumentując to brakiem zapotrzebowania czy kosztami. W ten sposób 1 stycznia 2009 na wniosek prezydenta Chorzowa została zlikwidowana linia 12[4], zaś od 1 września zawieszona została komunikacja tramwajowa na terenie Gliwic. Obydwa wydarzenia zbulwersowały wielu ekspertów oraz mieszkańców[5][6]. W Gliwicach likwidacja tramwajów przeprowadzona została w atmosferze skandalu, bez przeprowadzenia konsultacji społecznych[7], co było bezpośrednią przyczyną zorganizowania referendum w sprawie odwołania prezydenta Zygmunta Frankiewicza oraz rady miasta[8][9]. Mimo zwycięstwa przeciwników likwidacji tramwajów, referendum nie zostało uznane z uwagi na zbyt niską frekwencję. Samorządowcy przeciwni komunikacji tramwajowej twierdzą, że komunikacja autobusowa jest tańsza w eksploatacji oraz utrzymaniu, a także że pozwala na zapewnienie wyższego komfortu podróży. Naukowcy i eksperci zarzucają im krótkowzroczność, fałszowanie informacji dotyczących efektywności poszczególnych środków transportu oraz manipulacje polegające na pomijaniu niewygodnych faktów oraz stosowaniu niemiarodajnych wskaźników[10]. (źródło: wikipedia )
Linia Odcinek zlikwidowany lub zawieszony Rok likwidacji lub zawieszenia 1 Gliwice Zwycięstwa - Gliwice Zygmunta Starego 1986 1/4 Gliwice Zajezdnia - Gliwice Wójtowa Wieś Pętla 2009 2 Gliwice Zwycięstwa - Gliwice Trynek 1985 7 Łagiewniki Targowisko - Bytom Plac Sikorskiego 2008 (w 2013 przystąpienie do reaktywacji) 8 Bytom Siemianowicka - Dąbrówka Wielka Pętla 2006 12 Siemianowice Plac Skargi - Chorzów Plac Hutników 2008 25 Będzin Partyzantów/Muzeum - Żychcice Pętla 2006 31 Bytom Łużycka - Wieszowa Koniec Jazdy 1983 32 Bytom Łużycka - Stolarzowice Wolności 1983 33 Rokitnica Ratusz - Mikulczyce Dworzec 1968 34 Bytom Karb Mijanka - Dąbrowa Miejska Park 1976-1980 36 Bytom Pogoda - Piekary Kościół 1979-1982 wg: http://pl.wikipedia.org/
wiki/Tramwaje_w_G%C3%B3rno%C5% 9Bl%C4%85skim_Okr%C4%99gu_ Przemys%C5%82owym#Torowiska_ zlikwidowane_lub_zawieszone_w_ eksploatacji
Spustoszenia w systemie kolei normalnotorowych w obszarach aglomeracji
Niezbadane do dziś spustoszenie w infrastrukturze metra naziemnego o standardzie kolei lekkiej (light rail) występuje na sieci PKP. Nie jest znana nawet dokładna liczba zlikwidowanych odcinków torowisk kolei normalnotorowej w obszarze zurbanizowanym.
W Zielonej Górze w latach 2010- 2018 zlikwidowano dość kompletny system kolei podmiejskiej obsługujący najbardziej zurbanizowany obszar miejski spośród wszystkich linii kolejowych w całym województwie, odcinając największe skupiska ludności w południowej części woj. lubuskiego od możliwości obsługi komunikacyjnej transportem szynowym. Straty wynoszą minimum kilkaset mln PLN, bez ujęcia kosztów związanych ze zmniejszonymi wpływami z przewozów pasażerskich koleją w aglomeracji Zielona Góra- Sulechów- Nowa Sól.
Łączna suma strat dla gospodarki tego regionu może sięgać nawet miliardów PLN. Nie wydaje się możliwe, aby te sumy można było odzyskać od osób podejmujących kontrowersyjne decyzje.
Politycy powinni płacić za swoje decyzje
Mam wrażenie że jedynie finansowa odpowiedzialność decydentów za ich decyzje jest w stanie cokolwiek w tym temacie zmienić. Gdyby decydenci pokrywali koszty strat gospodarczych z tytułu swoich kontrowersyjnych decyzji, do podobnych sytuacji dochodziłoby rzadziej. Jak na razie, w Gliwicach nie doszło w ogóle do procesu- likwidacja infrastruktury odbyła się metodą faktów dokonanych, podobnie jak w Zielonej Górze. Kolejne likwidacje systemu tramwaju podmiejskiego miały miejsce wokół Łodzi.
Jak na razie, system gospodarki mieszanej, w którym całość decyzji odnośnie polityki infrastrukturalnej jest wynikiem decyzji politycznych, skutkuje dramatycznie innym efektem niż w przypadku krajów o np. ustroju bliższym demokracji bezpośredniej (np. Szwajcaria) i dramatycznie różni się od cywilizacji Zachodu, mimo inwestycji w szynowy transport miejski w kilku większych polskich aglomeracjach. Polityka transportowa nie ma nawet punktów podparcia- trudno bowiem np. wskazać ekonomistów transportu, brak jest nawet możliwości kształcenia się w takich dziedzinach nauki.
Między Polską a krajami cywilizacji Zachodu istnieje przepaść cywilizacyjna, bardzo wyraźna w dziedzinie polityki transportowej. Jest to wynik braku nowoczesnych mechanizmów demokratycznych, zapaści rynku mediów, braku instytucji tego sektora, braku i niuedofinansowania środowiska naukowego. W licznych regionach Polski można natrafić na identyczne polityki i kontrowersyjne decyzje, jak w Rosji czy na Ukrainie, stojące w całkowitej sprzeczności z tendencjami obecnymi w wielu rozwiniętych krajach Europy Zachodniej.
Opr. Adam Fularz na podstawie Wikipedii
Przykładowe kalendarium likwidacji sieci tramwajowej.
Casus Gliwic (za: wikipedia)
2009
maj – wystąpienie Prezydenta Miasta Gliwice do KZK GOP z wnioskiem o likwidację komunikacji tramwajowej na terenie miasta Gliwice
26 maja – pozytywne rozpatrzenie wniosku Prezydenta Miasta Gliwice przez KZK GOP w sprawie likwidacji komunikacji tramwajowej na terenie miasta Gliwice
17 czerwca – rozpoczęcie zbierania podpisów pod referendum w sprawie odwołania Prezydenta Miasta Gliwice i Rady Miejskiej
20 czerwca – dzień otwarty zajezdni w Gliwicach połączony z paradą tramwajów na ulicach Gliwic oraz kursowaniem jubileuszowej linii tramwajowej o numerze 115, który symbolizował 115 lat tramwajów w Gliwicach i na Górnym Śląsku
1 września – zawieszenie kursowania tramwajów w mieście po 115 latach ich obecności na gliwickich ulicach
8 listopada – odbyło się referendum, które okazało się nieważne ze względu na brak odpowiedniej frekwencji (minimalny próg to około 33 tysiące mieszkańców), jednak prawie 90% z około 20 tysięcy mieszkańców biorących w nim udział, opowiedziało się przeciwko władzom miasta, a tym samym za powrotem tramwajów do Gliwic
2010
27 kwietnia – pojawiają się informacje w lokalnych gliwickich mediach o prawdopodobnej likwidacji torowisk
18 czerwca – rozpoczęcie demontażu torów tramwajowych na ulicy Wieczorka
2 lipca – rozpoczęcie demontażu torów tramwajowych na ulicy Dolnych Wałów
20 lipca – rozpoczęcie demontażu torów tramwajowych na wiadukcie w ciągu ulicy Zabrskiej
2011
luty - demontaż tramwajowych przewodów trakcyjnych od połowy ulicy Zwycięstwa do pętli tramwajowej
kwiecień - demontaż tramwajowych przewodów trakcyjnych od wiaduktu w ciągu ulicy Zabrskiej do połowy ulicy Zwycięstwa
29 kwietnia – rozpoczęcie demontażu torów tramwajowych na skrzyżowaniu ulic Zwycięstwa i ul. Stefana Wyszyńskiego
8 lipca - rozpoczęcie demontażu torów tramwajowych na pętli tramwajowej na terenie dzielnicy Wójtowa Wieś
13 października – rozpoczęcie demontażu torów tramwajowych na skrzyżowaniu ulic Ignacego Daszyńskiego i Tadeusza Kościuszki
Tabela: likwidacje systemów tramwajowych w Polsce
| Miasto | Operator | Rozstaw | Długość torowisk | Data | Uwagi | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Otwarcia | Elektryfikacji | Likwidacji | |||||
| Białystok | Towarzystwo Białostockich Tramwajów Konnych | 1000 mm | ok. 6,2 km | 1895 | brak | 1915 | |
| Bielsko-Biała | Bielska Kolej Elektryczna | 1000 mm | 8,3 km | 1895 | 1971 | ||
| Dąbrówka Wielka (GOP) | Tramwaje Śląskie | 1435 mm | 2006 | GOP | |||
| Bytom | 1435 mm | ? | 1913 | 1945[1] | |||
| Cieszyn | ? | 1000 mm | 1,8 km | 1911 | 1921 | ||
| Chorzów Stary | Tramwaje Śląskie | 1435 mm | ? | 2009 | (część Cho-rzowa) | ||
| Gliwice | Tramwaje Śląskie | 1435 mm | ? | 2009 | |||
| Gubin | ? | 1000 mm | 2,5 km | 1904 | 1938 | ||
| Inowrocław | ? | 1000 mm | ? | 1912 | 1962 | ||
| Jelenia Góra | Kolej Elektryczna w Jeleniej Górze | 1000 mm (do 1899 – 1435 mm) | ? | 1897 | 1900 | 1969 | |
| Kostrzyn nad Odrą | ? | 1000 mm | ? | 1903 | 1925 | 1945 | |
| Koszalin | ? | 1435 mm | ? | 1911 | 1938 | ||
| Tuszyn | MPK Łódź | 1978 | |||||
| Legnica | ? | 1000 mm | ? | 1882 | 1898 | 1968 | |
| Rzgów (Łódź) | MPK Łódź | 1993 | |||||
| Olsztyn | MZK Olsztyn | 1000 mm | 1907 | 1965 | |||
| ZKM Olsztyn | 1435 mm | 10,5 km | w budowie | ||||
| Piekary (GOP) | 1435 mm | 1982 | GOP | ||||
| Słubice | ? | 1000 mm | ? | 1898 | 1945 | ||
| Słupsk | ? | 1000 mm | ? | 1910 | 1959 | ||
| Sopot[4] | ? | 800 mm | |||||
Dalszy fragment tabeli:
| Sopot | 1435 mm | 2 km | 1884 | początek XX wieku (800 mm) 1961- tramwaj normalnotorowy | |||
| Tarnów | ? | 1000 mm | 2,6 km | 1911 | 1942 | ||
| Stolarzowice (GOP) | 1435 mm | 1983 | |||||
| Wałbrzych | Wałbrzyska Kolej Powiatowa | 1000 mm | ? | 1898 | 1966 | ||
| Wieszowa (GOP) | 1435 mm | 1983 | |||||
| Wojkowice (GOP) | 1435 mm | ||||||
| Zgorzelec | ? | 1000 mm | ? | 1898 | 1945 | ||
Dodatkowo: Zielona Góra- system kolei podmiejskiej na terenie miasta, zlikwidowany w latach 2010- 2012. Koszty rozbiórki torowisk przewyższały znacznie koszty modernizacji linii kolei miejskiej.
Sieć tramwajowa w Legnicy.
Data 28 czerwca 2006
Źródło Wikimedia
Dawna sieć tramwajowa w Jeleniej Górze.
Źródło Wikimedia
Autor Chadżi
Bielsko- Biała
Etapy likwidacji sieci tramwajowej w Bielsku-Białej.
Data 12 grudnia 2007
Źródło Wikimedia
Data 27 stycznia 2011
Źródło Wikimedia, tramwaje.muzeumcieszyn.pl
Autor Mixx321
Fot. System tramwaju w Olsztynie, jako jedyny przewidziany do odbudowy (wersja interaktywna)
Legenda: trasy budowane, trasy istniejące przed 1965, autor Jkan997, wikimedia
Litratura:
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Tramwaje Śląskie potrzebują 2,5 mld złotych na inwestycje. PAP, wiadomosci.wp.pl, 2007-05-30. [dostęp 2010-07-26].
- ↑ Inwestycje. Tramwaje Śląskie S.A.. [dostęp 2010-07-26].
- ↑ Historia: linie tramwajowe 8 i 25. Wojewódzki Portal Komunikacyjny Katowice. [dostęp 2010-07-26].
- ↑ Grzegorz Żądło: Ostatni kurs 12. Telewizja Silesia, 2008-12-30.
- ↑ Akcja społeczna Ratujmy tramwaje prowadzona przez KMTM w Chorzowie Batorym.
- ↑ Tomasz Głogowski: Wyrywają szyny, tramwajów już nie będzie. Gazeta Wyborcza, 2010-06-10.
- ↑ Jacek Madeja: Gliwiczanie żałują zamiany tramwajów na autobusy. Gazeta Wyborcza, 2010-01-19.
- ↑ Postanowienie Komisarza Wyborczego w Katowicach z dnia 11 września 2009 r. o zarządzeniu referendum w przedmiocie odwołania Prezydenta Miasta Gliwice przed upływem kadencji oraz Rady Miejskiej przed upływem kadencji.. Państwowa Komisja Wyborcza.
- ↑ Jakub Jackiewicz: Tramwaje nie jeżdżą, będzie referendum. Wojewódzki Portal Komunikacyjny Katowice, 2009-09-12. [dostęp 2010-07-26].
- ↑ Jakub Halor: „Choroba tramwajowa” - replika. Wojewódzki Portal Komunikacyjny Katowice, 2008-09-11.
Komentarze
Prześlij komentarz